Η χειλεοσχιστία και η υπερωϊοσχιστία (Σχιστίες) είναι μη φυσιολογικά κενά στη συνέχεια της ανατομίας του άνω χείλους και της υπερώας (ουρανίσκου). Δημιουργούνται από μια ατελή σύγκλειση των δύο ημιμορίων του προσώπου στα συγκεκριμένα σημεία, κατά την διαδικασία της εμβρυϊκής ανάπτυξης.
Οι σχιστίες είναι μεταξύ των πλέον συχνών συγγενών ανωμαλιών. Αν και αποτελούν ενίοτε μέρος κάποιας γενικότερης κατάστασης ή συνδρόμου, ωστόσο, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, εμφανίζονται ως μεμονωμένα φαινόμενα. Ενώ δεν συνοδεύονται από απολύτως καμία άλλη ανωμαλία ή δυσλειτουργία για το παιδί.
Η γέννηση ενός παιδιού με σχιστία ή ακόμα – στις μέρες μας – η προγεννητική διάγνωση της σχιστίας στην ενδομήτρια ζωή, είναι σίγουρα ένα εξαιρετικά δύσκολο και στρεσογόνο γεγονός για τους γονείς. Ωστόσο πρέπει να θυμόμαστε πάντοτε ότι και οι δύο αυτές καταστάσεις είναι πλήρως ιάσιμες. Με τις σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές της πλαστικής χειρουργικής και με την υποστήριξη της ομάδας των συναφών ειδικοτήτων (λογοθεραπευτές, ορθοδοντικοί κα).
Τι προκαλεί τις Σχιστίες;
Πρόκειται μη φυσιολογικά κενά στη συνέχεια της ανατομίας του άνω χείλους και της υπερώας (ουρανίσκου). Δημιουργούνται από μια ατελή σύγκλειση των δύο ημιμορίων του προσώπου στα συγκεκριμένα σημεία, κατά την διαδικασία της εμβρυϊκής ανάπτυξης. Έχουν σαφές γενετικό υπόστρωμα το οποίο πιθανότατα ενεργοποιείται από περιβαλλοντικά ερεθίσματα, όπως το κάπνισμα και το αλκοόλ κατά την εγκυμοσύνη. Η ύπαρξη μέλους της οικογένειας με σχιστία αυξάνει της πιθανότητες εμφάνισης παιδιού με σχιστία.
Ποιά είναι η εμφάνιση και η συμπτωματολογία των σχιστιών;
Η χειλεοσχιστία και η υπερωιοσχιστία μπορεί να εμφανιστούν μαζί (τις περισσότερες φορές) ή και σαν ξεχωριστές οντότητες. Κατά κανόνα, αποτελεί ως επί το πλείστον ένα αισθητικό και, σε μερικές περιπτώσεις, ορθοδοντικό πρόβλημα.
Η υπερωϊοσχιστία, αν και δυσδιάκριτη λόγω της ανατομικής της θέσης, είναι κατά βάση πολύ βαρύτερη σε επίπτωση από τη σχιστία του χείλους. Επηρρεάζει την ομιλία και – σε πρώιμα στάδια – και αυτήν την κατάποση. Επίσης, λόγω δυσλειτουργίας του μικρού σωλήνα που ενώνει το φάρυγγα με το αυτί, η υπερωϊοσχιστία μπορεί να συνοδεύεται και από συλλογή υγρού στο μέσο αυτί. Με αποτέλεσμα επίμονες ωτίτιδες και μείωση της ακοής.
Πότε επεμβαίνουμε για την αποκατάσταση των σχιστιών;
Η χειλεοσχιστία διορθώνεται στους πρώτους μήνες της ζωής. Σε περιπτώσεις που δεν συντρέχουν αντενδείξεις, η διόρθωση της υπερωϊοσχιστίας μπορεί να γίνει ακόμη και την δεύτερη μέρα της ζωής του βρέφους. Πριν ακόμη μητέρα και βρέφος πάρουν εξιτήριο από το μαιευτήριο. Σε κάθε περίπτωση, ως τον 4ο μήνα μια χειλεοσχτιστία συνήθως επιδιορθώνεται.
Σχετικά με την υπερωϊοσχιστία, πρέπει ιδανικά να διορθώνεται αρκετά νωρίς, προτού το παιδί ξεκινήσει τις προσπάθειες ομιλίας, αλλά ταυτόχρονα και αρκετά “αργά”, ώστε να δώσουμε χρόνο στην άνω γνάθο να αναπτυχθεί – δεδομένου ότι το χειρουργείο επιφέρει μία επιβράδυνση στην οστική ανάπτυξή της. Ο συνδυασμός αυτών των δύο αναγκαιοτήτων τοποθετεί την αποκατάσταση της συνέχειας της υπερώας περί τους 9-12 μήνες της ζωής του βρέφους.
Η σχιστία της φατνιακής ακρολοφίας κλασικά επιδιορθώνεται σε ηλικία 8-9 ετών με μόσχευμα οστού από τη λαγόνια ακρολοφία στη λεκάνη ή και σημαντικά νωρίτερα αν χρησιμοποιηθεί συνδυασμός ανόργανου υλικού και αλλομοσχεύματος.
